Αγία Τριάδα Καρπενησίου

Ο ναός της Αγίας Τριάδος βρίσκεται στο κέντρο του Καρπενησίου, ακριβώς πάνω από την κεντρική πλατεία και είναι ο μητροπολιτικός ναός της πόλης. Πανηγυρίζει στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος και μπορεί ίσως να θεωρηθεί ως ένα από τα πιο ιστορικά κτίσματα του Καρπενησιού.

· Η ακριβής ημερομηνία κτίσης του ναού είναι άγνωστη. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα στη θέση του σημερινού εμβληματικού ναού, υπήρχε ένα μικρό και φτωχικό εκκλησάκι, η κτίση του οποίου χρονολογείται στο β’ μισό του 16ου αιώνα κατά τον Π. Βασιλείου.

· Το 1645 ο δάσκαλος του γένους Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός φθάνει και αποφασίζει να εγκατασταθεί στο Καρπενήσι και να ιδρύσει την Ανωτέρα Σχολή Ελληνικών Γραμμάτων στην πόλη. Παράλληλα αποφασίζει να αντικαταστήσει το μικρό εκκλησάκι σε έναν ευπρεπή και ευρύχωρο ναό στα πρότυπα των εκκλησιών της Πόλης. Διοργανώνει έρανο για το σκοπό αυτό απευθυνόμενος στους Έλληνες της Πόλης και της Βλαχιάς αλλά και σε άλλους επιφανείς ανθρώπους της εποχής. Ταυτόχρονα έχει την αμέριστη βοήθεια των ντόπιων, οι οποίοι προσφέρουν και χειρονακτική εργασία για την ανοικοδόμηση του ναού και της σχολής. Ήλπιζε ότι τα χρήματα από τον έρανο θα έφθαναν τόσο για την ανακατασκευή του ναού όσο και για το κτίσιμο και την ίδρυση της σχολής. Έτσι και έγινε, ο ναός της Αγ. Τριάδος κτίσθηκε και μαζί του, στον προαύλιο χώρο του κτίσθηκε και η ιδρύθηκε η σχολή.

· Η Ανώτερη Σχολή Ελληνικών Γραμμάτων είχε να αντιμετωπίσει συχνά οικονομικές προκλήσεις αφού προσέφερε δωρεάν μαθήματα, στέγαση και σίτιση σε άπορα ελληνόπουλα. Παρ’ όλα αυτά γνώρισε μεγάλη άνθηση και είχε σπουδαστές απ’ όλη την Ελλάδα. Η περίοδος ακμής της είναι πάνω από 150 χρόνια ενώ φαίνεται να γνωρίζει σοβαρή παρακμή την περίοδο του 1821. Σήμερα στη θέση της σχολής και στον προαύλιο χώρο του ναού βρίσκεται και λειτουργεί το Πνευματικό Κέντρο – Βιβλιοθήκη Αγ. Τριάδος με την επωνυμία «Ευγένιος ο Αιτωλός».

· Τόσο το κτίριο του ναού όσο και το κτίριο της σχολής έχουν αντιμετωπίσει διάφορες καταστροφές και λόγω αυτών ανακατασκευές. Το 1684 ο ναός καταστρέφεται από τους Τούρκους και ανακατασκευάζεται ή επισκευάζεται το 1693 από τον Λυμπεράκη Γερακάρη. Το 1756 καταστρέφεται και πάλι από τους Αλβανούς κατά την χαλασιά του Καρπενησιού, ενώ πιθανολογείται και μία ακόμη καταστροφή του το 1758. Τον Ιούνιο του 1821 ο ναός πυρπολείται όπως και οι υπόλοιπες εκκλησίες της πόλης από τους Τούρκους και τον Βελήμπεη. Ενώ σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες και μαρτυρίες, επειδή ο ναός ήταν λιθόκτιστός και δεν καιγόταν, οι Τούρκοι γκρέμισαν τον τρούλο και ένα μέρος της στέγης του. Είναι φυσικό πως το κτίριο της σχολής δεν θα

μπορούσε να μείνει αλώβητο σε αυτές τις καταστροφές.

· Η τελευταία ανακαίνιση και ανακατασκευή του ναού έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ΄60, ενώ μετά από 20 χρόνια έγινε αγιογράφηση του εσωτερικού του σε ορισμένα σημεία, που οι υπάρχουσες αγιογραφίες ήταν κακότεχνές ή ελλείπεις. Μαζί με το ναό ανακαινίστηκε και ανακατασκευάστηκε και το κτίριο της σχολής. Κατά τη διάρκεια της ανακατασκευής του βρέθηκαν κτιριακά λείψανα του παλιού κτίσματος. Σήμερα στεγάζει το πνευματικό κέντρο – βιβλιοθήκη « Ευγένιος ο Αιτωλός».

· Στον προαύλιο χώρο του ναού συναντάει κανείς σήμερα την προτομή του δασκάλου του γένους Ευγένιου Γιαννούλη του Αιτωλού.

· Πάνω από την είσοδο του ναού υπάρχει ένα περίτεχνό ψηφιδωτό αλλά και μία επιγραφή η οποία αναφέρει τα εξής: "ΘΕΑΡΧΙΚΗ ΤΡΙΑΔΙ ΗΣ ΘΡΟΝΟΣ ΠΟΛΟΣ ΚΑΝ ΓΗ ΝΑΟΝ ΤΕΤΕΥΧΕ ΠΙΣΤΩΝ Η ΠΟΛΙΣ ΠΑΣ ΠΙΣΤΟΣ ΕΙΣ ΟΝ ΕΙΣΙΩΝ ΠΟΛΛΩ ΔΕΕΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΑΣΤΡΑΦΘΗΤΙ ΤΡΙΣΙΝ ΗΛΙΟΙΣ ΤΗΣ ΤΡΙΣΣΟΦΑΟΥΣ ΚΑΙ ΜΙΑΣ ΘΕΑΡΧΙΑΣ" που σημαίνει:

· "ΣΤΗ ΘΕΑΡΧΙΚΗ ΤΡΙΑΔΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΓΙΑ ΘΡΟΝΟ ΤΗΣ ΤΑ ΟΥΡΑΝΙΑ ΕΣΤΩ ΚΙ ΑΝ ΣΤΗ ΓΗ Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΝ ΕΧΕΙ ΧΤΙΣΕΙ ΝΑΟ. ΚΑΘΕ ΠΙΣΤΟΣ ΠΟΥ ΜΕ ΠΟΛΥ ΔΕΟΣ ΘΑ ΜΠΕΙ Σ' ΑΥΤΟΝ ΑΣ ΦΩΤΙΣΤΕΙ ΣΤΟ ΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΗΛΙΟΥΣ ΤΗΣ ΤΡΙΦΩΤΗΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗΣ ΘΕΟΤΗΤΑΣ"