Κατά την Οθωμανική περίοδο στην κορυφή της κρατικής πυραμίδας βρισκόταν ο Σουλτάνος - ως «εκπρόσωπος του Θεού» - και ακολουθούσε το αυτοκρατορικό διβάνι, ένα είδος υπουργικού συμβουλίου που αποτελούσε το ανώτατο συμβουλευτικό και εκτελεστικό σώμα της βούλησης του Σουλτάνου. Το δεύτερο όργανο της κεντρικής διοίκησης ήταν η δικαστική εξουσία που την εκτελούσαν οι δάσκαλοι και οι ερμηνευτές του ιερού νόμου, οι «ουλεμάδες» (ulema).
Η πρώτη βασική διοικητική και στρατιωτική μονάδα ήταν το σαντζάκι (sancak) που αντιστοιχεί προς το σύγχρονο νομό. Κάθε σαντζάκι είχε τους δικούς του κανονισμούς που προέβλεπαν τους φόρους, τις υπηρεσίες και τις υποχρεώσεις των υπηκόων. Το κάθε σαντζάκι σε μικρότερες διοικητικές μονάδες, τους καζάδες, οι οποίοι αντιστοιχούν προς τις επαρχίες του βυζαντινού κράτους. Ο καζάς ήταν μικρή διοικητική και δικαστική περιφέρεια αποτελούμενη από μία πόλη ή κώμη και τα εξαρτώμενα από αυτή χωριά. Όταν επρόκειτο για μεγάλο αριθμό χωριών - όπως στην περίπτωση τους Ευρυτανικού χώρου – χωρίζονται σε ομάδες και αποτελούν τους λεγόμενους ναχιγιέδες (nahiye), μικρές διοικητικές μονάδες που αντιστοιχούσαν σε δήμους. Αυτή η διαβάθμιση της διοικητικής οργάνωσης απέβλεπε στην καλύτερη εξυπηρέτηση του συστήματος του στρατιωτικού τιμαριωτισμού.
Στη δημοτική μας ποίηση ο καζάς αναφέρεται και με τον όρο βιλαέτι (vilayet) ως δηλωτική αναφορά συγκεκριμένης περιοχής που ελέγχεται από αρματολούς. Στο δημοτικό τραγούδι υπάρχουν επίσης και πολλές αναφορές στον όρο «ναχιγιές». («Εκεί μοιράζουν τα χωριά, μοιράζουν τους ναχιέδες…»)
Ο καζάς του Κερασόβου
Πιθανόν ο καζάς του Κερασόβου να συγκροτείται την ίδια περίοδο με τους αντίστοιχους του Καρπενησίου και των Αγράφων. Στην περιφέρεια του καζά περιλαμβάνονται πρωτίστως τα χωριά του τέως δήμου Αγραίων, από τη δυτική όχθη του ποταμού Ταυρωπού ως τα ανατολικά όρια της Απερνατίας. Στα βόρεια του Κερασόβου εκτείνονταν τα χωριά του καζά των Αγράφων ενώ στα νότια ο Αχελώος και τμήμα του Ταυρωπού.
Πηγές: Γιαννόπουλος, Γ.,(2021). Η Ευρυτανία στη διαδρομή της ευρύτερης εθνολογικής σύνθεσης και διοικητική οργάνωσης. Ίδρυμα Γαζή – Τριανταφυλλόπουλου,
Γκιόλιας, Μ., (1999). Ιστορία της Ευρυτανίας στους Νεότερους Χρόνους (1393-1821). Εκδόσεις ΠΟΡΕΙΑ:Αθήνα
Pouqueville F.C.H.L, Voyage de la Grece, 1-6, Paris:1826-1827.
Διαδίκτυο
https://www.technovision.gr/evrytania/D.Karpenisiou/KarpenissiOthoman/Karpenissi.ht