Παραδοσιακά γεωργικά εργαλεία
Αλέτρι ή άροτρο
Πέραν της κτηνοτροφίας - που αποτελούσε την κύρια ενασχόληση των Ευρυτάνων - οι κάτοικοι της περιοχής ασχολήθηκαν και με τη γεωργία. Στο όργωμα υπήρχε ένα ολόκληρο σύστημα που αποτελούνταν από το αλέτρι, το ζυγό, το υνί (αρχ. ύνις) και το παράβολο. Τα δύο μεγαλύτερα κομμάτια, το αλέτρι και ο ζυγός, ήταν κατασκευασμένα από ξύλο πλατάνου (συνηθέστερο), έλατου ή άλλο ξύλο ενώ το υνί (το άκρο του αρότρου) από σίδερο.
Το όργωμα των χωραφιών με άροτρο γινόταν με τη βοήθεια των ζώων (αλογάλετρο, βοιδάλετρο) μέσω του ζυγού.
Εξαρτήματα ξύλινου αλετριού:
α) σταβάρι (αρχ.γύης). Στην άκρη του διέθετε δύο τρύπες που έμπαινε το κλειδί και ρυθμιζόταν με αυτόν τον τρόπο το βάθος του οργώματος
β) Κοντούρα ή αλευροπόδα. Ήταν ένα γερό και γωνιακό ξύλο, συνήθως πλατανόξυλο, στο οποίο καρφωνόταν η αλετρονουρά, σφηνωνόταν το σταβάρι και στην άκρη του φοριόταν το υνί με το παράβολο.
γ) αλετρονουρά ή χερουλάτης (αρχ. εχέτλη). Ήταν μαζί με τις τριχιές του ζώου το σύστημα διεύθυνσης του αρότρου.
δ) σπάθα. Συνέδεε σταθερά το σταβάρι με το την κοντούρα.
Παρελκόμενα ζυγού:
α)σκάλη ή κουλούρα. Πρόκειται για απλή ξύλινη κουλούρα με την οποία συνέδεαν το αλέτρι με το ζυγό.
β) η «λουριά» (σιδερένια). Με την ανάπτυξη της σιδηρουργίας στην επαρχία, η ξύλινη σκάλη έδωσε τη θέση της στη σιδερένια λουριά.
γ) ζέβλα (αρχ. ζεύγλη). Εκεί μέσα περνούσε και ασφάλιζε (με τα πιζάβλια) το κεφάλι των ζώων.
δ) Ζυγομάχι. Πρόβειο δέρμα, καρφωμένο στο ζυγό, ανάμεσα στη ζέβλα, το οποίο «ελάφρυνε» το ζυγό στο σβέρκο των ζώων.
Δρεπάνι
Η ακόλουθη διαδικασία του οργώματος ήταν η συγκομιδή κατά την οποία χρησιμοποιούσαν χρήσιμα εργαλεία κοπής, τα δρεπάνια.
Τσαπί
Πρόκειται για σκαπτικό εργαλείο με μακρόστενο, κοφτερό, μεταλλικό και πεπλατυσμένο στα δύο άκρα εξάρτημα, το οποίο προσαρμοζόταν σε ξύλινο στέλεχος (στειλιάρι)
Σκεπάρνι
Είναι ένα είδος ξυλουργικού εργαλείου, για κόψιμο, πελέκημα κ.λπ.
Κασμάς
Ο κασμάς χρησιμοποιείται για την επεξεργασία του εδάφους. Με το μυτερό ή το πλατύ άκρο άνοιγαν τρύπες στην σκληρή και πετρώδη γη ή τον χρησιμοποιούσαν σαν μοχλό για να αποσπάσουν πέτρες και άλλα αντικείμενα που εμπόδιζαν τη γεωργική εργασία.
Δικούλι
Ήταν απλό και αδάπανο ξύλινο εργαλείο το οποίο χρησιμοποιούνταν στο αλώνισμα για το «γύρισμα του αλωνιού» και το ξαχύρισμα του αλωνισθέντος προϊόντος.
Πηγές: Λουκόπουλος, Δ., (1983). Γεωργικά της Ρούμελης. Εκδόσεις Δωδώνη: Αθήνα -Ιωάννινα.
Χουλιάρας, Α., (2005). Το νοικοκυριό του Ευρυτάνα. Εκδόσεις Επτάλοφος: Αθήνα.