Στέγκος

Πρόκειται για την πλατεία του οικισμού της Άμπλιανης όπου χόρεψαν, τραγούδησαν κι έπαιξαν γενιές Αμπλιανιτών και αποτέλεσε το χοροστάσι του οικισμού στη διήμερο πανηγύρι της εορτής της Αγίας Παρασκευής (26Ιουλίου), προστάτιδας των Αμπλιανιτών. Η εορτή συνέπιπτε με το τέλος της παραγωγικής περιόδου των κοπαδιών - η κτηνοτροφία αποτελούσε την κύρια ενασχόληση στην Άμπλιανη – και οι κάτοικοι είχαν την ευχέρεια να συμμετέχουν στο πανηγύρι, το οποίο αποτελούσε και το σημαντικότερο γεγονός της κοινωνικής ζωής των Αμπλιανιτών. Για τους κατοίκους της Άμπλιανης- που είχαν νομαδική ζωή και είχαν λίγες ευκαιρίες για χορό (γάμοι, πανηγύρια και «γιορτάσια»)- ήταν η ευκαιρία να βρεθούν όλοι μαζί στο χωριό καθώς τις άλλες εποχές του χρόνου ήταν διασκορπισμένοι.

Η αλλαγή στον τρόπο διασκέδασης και η επιρροή από τις μορφές που πήραν πανελλαδικά τα πανηγύρια συνέβαλαν στο να αντικατασταθεί το παραδοσιακό οικογενειακό πανηγύρι από το εμπορικό , χωρίς ωστόσο να χαθούν τα τοπικά χαρακτηριστικά των χορών και των τραγουδιών που χορεύονταν.

Ο χορός του Στέγκου

Το απόγευμα της 26ης Ιουλίου, οι Αμπλιανίτες χορεύουν το λεγόμενο «χορό του Στέγκου» που τον συνοδεύουν με ειδικά τραγούδια χωρίς όργανα. Οι κάτοικοι του χωριού ξεκινώντας από την κεντρική πλατεία και τραγουδώντας κατέληγαν στην τοποθεσία «Στέγκο», το χοροστάσι του χορού του Στέγκου. Στο χοροστάσι τραγουδούσαν και χόρευαν οι Αμπλιανίτες μέχρι το σούρουπο, όταν ολοκληρωνόταν το έθιμο.

Με το πέρασμα των χρόνων, εμφανίζονται νέοι τρόπου διασκέδασης με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση της ελληνικής μουσικοχορευτικής παράδοσης και πολλά στοιχεία του παρελθόντος να μεταβάλλονται, ενώ κάποια να χάνονται. Μεταξύ των στοιχείων της λαϊκής παράδοσης και του λαϊκού πολιτισμού που επηρεάστηκαν, ήταν και η μουσικοχορευτική παράδοση του οικισμού της Άμπλιανης. Σε αυτό το πλαίσιο επισκέφτηκε τον οικισμό το 1966 ο λαογράφος ερευνητής Γεώργιος Αικατερινίδης για την καταγραφή όσων είχαν επιβιώσει. Στη συγκεκριμένη επίσκεψη ο Αικατερινίδης απαθανατίζει (φωτογραφίες, κινηματογράφιση) το «χορό του Στέγκου» και τους τελευταίους παλιούς χορευτές που εξακολουθούσαν να τον χορεύουν. Την περίοδο αυτή ο χορός του Στέγκου, αν και στη δύση του, συνέχιζε να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της κοινωνίας.

Το 1997, μετά από πρωτοβουλίες των κατοίκων της Άμπλιανης, οι νεαροί Αμπλιανίτες , ντυμένοι με τις προγονικές παραδοσιακές ενδυμασίες, αναβίωσαν το χορό του Στέγκου που είχε χαθεί τις προηγούμενες δεκαετίες με βάση το αρχείο του Αικατερινίδη. Από τότε μέχρι τις μέρες μας , ο πολιτιστικός σύλλογος των Αμπλιανιτών συνεχίζει να αναβιώνει το έθιμο σε κάθε εορτή της πολιούχου Αγίας Παρασκευής.

Πηγές: Αικατερινίδης, Γ. (2010). Επιτόπια λαογραφική έρευνα τον Ιούλιο του 1966 στην Άμπλιανη. Στο Κ. Παπαδόπουλος (Επιμ.), Ιστορία και Πολιτισμός του Δήμου Δομνίστας Ευρυτανίας, 23-15 Ιουλίου 2010 (σελ. 885- 900). Αθήνα: ΣΤΙΓΜΗ Ε.Π.Ε.

Σαρρής, Γ. (2016). Άμπλιανη Ευρυτανίας 1940-2015 Ιστορία – Λαογραφία. Πάτρα: Lithos O.E Γραφικές Τέχνες.